About bakelite

Lees hier over het behandelen van bakeliet deurbeslag

 

Verfresten verwijderen
Gebruik gewoon verfafbijtmiddel
Bakeliet kan er prima tegen.
Pas wel op, sommige rozetten vooral van deurklinken met wc slot
lijken van bakeliet maar zijn van plastic.
Geen verfafbijt gebruiken op plastic
Test eerst op de achterkant
Laatste verfrestjes verwijderen met natte Brillo.


Glans aanbrengen:
Gebruik hiervoor parafine olie of was.
Hele doffe oppervlaktes kunnen geschuurd worden met een schuurpad (fijn)

 

 

van website : Dewitfurniture.com
BAKELIET GLANZEND MAKEN

BAKELIET DE EERSTE KUNSTSTOFFEN
Bakeliet is een van de eerste kunststoffen. Hoewel er in de 19e eeuw al enkele kunststoffen zijn uitgevonden (eboniet, celluloid en caseïneplastic(kunsthoorn)), heeft in de 20 e eeuw de ontdekking van bakeliet, en niet lang daarna de gelijksoortige kunststoffen ureumhars en melamine, voor een revolutie gezorgd op het gebied van gebruiksvoorwerpen. Met de komst van bakeliet werden allerlei nieuwe vormen mogelijk. Hierdoor ontstond er een wereld van mogelijkheden voor de industrie, die tot dan toe enkel de keuze had uit materialen als hout, textiel en metaal. In eerste instantie werd het materiaal gebruikt als vervanging van andere materialen, bijvoorbeeld om hout te imiteren. Later ontdekte men dat er met dit nieuwe materiaal ook hele nieuwe vormen mogelijk waren. Er werd in de Art Deco periode en daaropvolgende perioden veel geëxperimenteerd. In alle huishoudens verschenen nieuwe voorwerpen. Bakeliet, dat werd gezien als een wondermateriaal, heeft duizenden toepassingen gevonden in het huishouden en in de industrie en had zijn bloeitijd in de jaren dertig. Dankzij de gunstige eigenschappen van het nieuwe materiaal werden er veel nieuwe producten van gemaakt, veelal met een moderne ‘streamline’ vormgeving. Mede daarom zijn bakelieten voorwerpen gewilde verzamelobjecten. Sedertdien hebben kunststoffen een hoge vlucht genomen, regelmatig zijn nieuwe kunststoffen uitgevonden met nog betere mechanische of optische eigenschappen. Het spreekt dan ook vanzelf dat een ouderwets materiaal als bakeliet zich niet meten kan met modernere kunststoffen als bijvoorbeeld ABS (bijvoorbeeld telefoons) en polypropyleen (kratten). Mensen kiezen soms toch voor bakeliet vanwege de historie, zoals in ons geval bijvoorbeeld de armleggers en de mimiset.

PRODUCTIEPROCES
Bakeliet, ureumhars en melamine zijn synthetische kunstharsproducten en vallen onder de thermohardende plastics. Dit houdt in dat de kunststof bestaat uit poederkorrels, vermengd met vulmiddelen voor de sterkte en de kleur. Het uiteindelijke poeder wordt in metalen matrijzen (mallen) onder hoge druk en een temperatuur van 150º Celsius geperst en hardt uit binnen 5 à 10 minuten. Thermoharders zijn duurzame plastics. Uit verouderingsonderzoek naar de degradatie van plastics is naar voren gekomen dat een archeoloog harde kunststoffen als bakeliet en melamine over driehonderd jaar waarschijnlijk nog vrij ongeschonden zal kunnen terugvinden.

BAKELIET
Bakeliet (fenolhars ofwel fenol-formaldehyde) is uitgevonden door Leo Baekeland, een Amerikaanse uitvinder van Belgische afkomst. Hij mengde in 1907 de stof fenol met formaldehyde, met als resultaat de kunststof bakeliet. Hij vond hiermee een van de allereerste kunststoffen uit; het was zelfs de eerste volledig synthetische kunsthars die voor massaproductie geschikt was. Bakeliet laat zich gemakkelijk in allerlei vormen persen en het heeft naast een hoog isolerend vermogen tevens een grote mechanische stevigheid en grote oppervlaktehardheid. Voor serviesgoed was bakeliet niet zo heel erg geschikt omdat het een vreemde geur afgeeft (fenolgeur), en er bestaan dan ook naar verhouding weinig borden en kopjes van bakeliet. Ook de donkere kleuren maken het materiaal minder toepasbaar voor serviesgoed. Bakeliet kenmerkt zich door een korrelige / grofkorrelige en vlekkerige structuur. Het is een ietwat poreuze kunststof en heeft een wat hobbelig uiterlijk, hoewel het goed te polijsten is. In de eerste instantie was de naam Bakeliet een merknaam. Iedere fabriek gaf het materiaal een eigen naam, bijvoorbeeld Philips ("Philite"). Later werd de naam Bakeliet de naam van het materiaal. Bakeliet is vooral bekend van de mooie roodbruine en zwarte tinten. De lichtere varianten worden in de volksmond ook vaak bakeliet genoemd, maar zijn van ureumhars gemaakt. UREUM Ureumhars, ofwel ureum-formaldehyde, is in 1924 in Engeland ontdekt. Doordat ureumhars in een grotere verscheidenheid van kleuren kon worden geproduceerd dan bakeliet, waren er, met name door de lichte kleuren, ineens veel meer mogelijkheden. Omdat het niet geurde (vergelijk de fenolgeur van bakeliet) werd het ook toegepast voor serviesgoed. Helaas was ook dit materiaal hiervoor niet goed geschikt, het was niet geheel waterbestendig. Producten van "gekleurd bakeliet" worden vaak ten onrechte bestempeld als bakeliet, ze zijn meestal gemaakt van ureumhars. Doordat ureum eenzelfde glans en structuur heeft als bakeliet worden beide materialen vaak met elkaar verward.

MELAMINE
Bakeliet en ureumhars werden op hun beurt opgevolgd door de nog steeds zeer belangrijke kunststof melamine. Melamine (melaminehars ofwel melamine-formaldehyde) stamt uit 1937. Het is een thermoharder die qua materiaaleigenschappen lijkt op bakeliet en ureum- formaldehyde. Melamine is echter sterker dan bakeliet en ureum door een andere bouw en samenstelling van de moleculen en een andere ordening van de moleculen in het materiaal (netwerk ipv rechte ketens). Vanwege de hardheid, waterbestendigheid en het gladde oppervlak (hygiënisch) is deze kunststof erg geschikt voor het fabriceren van eet- en drinkgerei (Wie kent niet de Mepal campingborden). Melamine verdong bakeliet en ureumhars vanwege de vele mogelijke toepassingen en de vele kleuren. Het was vooral in de jaren zestig erg populair.

ONDERHOUD
Uw bakelieten producten kunt u lang mooi houden. Ook oud bakeliet, dat er vaak dof of verweerd uit kan zien, kunt u weer mooi krijgen! Hieronder leest u wat u hiervoor kunt doen. mooi houden Om uw bakeliet mooi te houden is regelmatig afstoffen met een droge, zachte doek en opwrijven voldoende. schoonmaken Bakeliet kan gereinigd worden met een sopje van lauw water en een beetje afwasmiddel (groene zeep alleen als het echt nodig is). Met een oude tandenborstel of flessenhals borsteltje kunt u ook in de kleine hoekjes komen. Bij oud bakeliet is vaak de toplaag poreus geraakt, zodat er een flinke hoeveelheid vuil, oude boenwas, nicotineaanslag, maar ook geel-bruin loszittend bakelietstof met het sop wordt afgevoerd. Het oppervlak wordt hier vrij ruw van, maar in feite keek u gewoon tegen een losse laag vuil aan. Voor erg vuil bakeliet kunt u Biotex gebruiken. Het bakeliet wordt daar erg dof van, maar dat kan naderhand weer glanzend worden gepoetst met koperpoets of Commandant (zie verderop in dit artikel). Het is niet te vermijden dat er soms kleine gele spikkeltje zichtbaar worden, dat komt niet door het sopje, deze ontstaan door gebrekkig onderhoud (b.v. langdurig verblijf in een vochtige schuur of felle zon). Die spikkeltjes zijn niet helemaal weg te krijgen, ze worden wel minder na een paar laagjes was (zie verderop in dit artikel).

Goed laten drogen. Stop het bakeliet in elk geval niet in de vaatwasser! Deze werkt met agressieve chemicaliën, waarvan het bakeliet helemaal dof wordt (en niet meer goed is te krijgen). oud, verweerd bakeliet Oud bakeliet kan er vaak verweerd uitzien, het is dof en wellicht zitten er krassen op. Dit kunt u mooi krijgen door het op te poetsen, of zelfs licht te polijsten. Aangeraden wordt het eerst te proberen op een milde manier, en als dit niet werkt een stap verder te gaan. Als het bakeliet schoon en droog is, kunt u beginnen met het oppoetsen. paraffineolie: Als het bakeliet alleen dof is kunt u dit weer mooi glanzend krijgen met paraffineolie. Paraffine is te koop in een klein flesje bij de drogist. Doe hiervoor een beetje olie op een zachte doek en wrijf het bakeliet goed in. De doek kan bruin worden, dit komt door het vuil dat wordt verwijderd. Het bakeliet ziet er nu vettig (olieachtig) uit. Laat dit ca 1 uur (of langer) intrekken. Daarna net zo lang met een schone droge doek uitpoetsen tot er geen vuil of olie meer aan de doek zit. In plaats van een doek kunt u eventueel ook toiletpapier gebruiken. Paraffineolie is transparant, dus het kan toegepast worden op alle kleuren bakeliet. Zo nodig de behandeling met de olie na twee maanden nog een keer herhalen.

koperpoets:
Als het bakeliet erg dof is geworden en lichte krasjes heeft, kunt u het poetsen met koperpoets, bijvoorbeeld van het merk Brasso. Hiermee kunt u ook kleine butsen en krasjes wegpoetsen, zodat u een mooie, glanzende laag op het bakeliet krijgt. Koperpoets is een licht polijstmiddel, dus pas op dat u niet te diep poetst, zorg dat het bakeliet glanzend blijft! Eenmaal door de toplaag heen gepoetst is de glans altijd minder. Met een schone, droge doek (gebruik geen poetspapier want dit kan juist krassen veroorzaken!) een dun laagje koperpoets aanbrengen en het bakeliet poetsen in een draaiende beweging. Als u het hele object gedaan heeft, dan poetst u deze uit met een andere schone, zachte doek. Bij het poetsen met koperpoets hoeft u niet te wachten tot de substantie wit uitslaat. Direct poetsen, daarna uitwrijven en uitwassen. Dit laatste om de resten te verwijderen, anders slaan deze wit uit. Tijdens het poetsen kan een smerig, bruin goedje op de doek achterblijven. Dit is normaal, dit is nicotineaanslag en vuil van jaren. Hoe beter het lukt om dit te verwijderen, hoe meer het bakeliet zal glimmen. Daarnaast bent u het bakeliet aan het polijsten. U verwijdert een heel klein laagje bakeliet waardoor de glans terugkomt. Het kan nodig zijn dit een paar keer te herhalen bij erg dof bakeliet, maar meestal is een of twee keer voldoende.

commandant:
Als het niet lukt om het bakeliet mooi te krijgen met koperpoets omdat er bijvoorbeeld te veel of te diepe krassen in zitten, dan kunt u Commandant cleaner (nr 3 of 4) gebruiken. Dit is een grover polijstmiddel, dat ook voor auto’s wordt gebruikt als de lak dof is geworden. Het is verkrijgbaar in de automaterialen zaak. De gebruiksaanwijzing staat op het blik. Hiermee kunt u een lelijk geworden stuk bakeliet toch weer mooi glanzend krijgen. Met een zachte poetsdoek Commandant aanbrengen en het bakeliet met ronddraaiende bewegingen poetsen. Daarna goed uitpoetsen. Verwijder eventuele restjes Commandant met een wattenstaafje of puntig houten stokje. Let op! Dit is een agressiever polijstmiddel, hier poetst u sneller bakeliet mee weg. Dus nooit te lang op een plek poetsen anders poetst u deuken in het bakeliet. Bij een diepe kras zit er vaak niets anders op dan dieper te poetsen. U moet dan plaatselijk en diep poetsen, daarmee wordt de bovenste laag van het bakeliet op die plek verwijderd. Geen nood, dit is wel weer mooi te krijgen met het in de was zetten. in de was zetten Het oppervlak is nu schoon en glanzend en klaar voor afwerking met een paar dunne lagen goede harde was. Dit geeft een heel natuurlijke, mooie bakelietglans. Het resultaat is vrijwel onderhoudsvrij. Gebruik hiervoor een siliconenvrije blanke meubelwas of antiekwas. Siliconen maken het bakeliet gelijk weer dof. Het bakeliet inwrijven met een -heel dun- laagje antiekwas, eventueel verdunnen met terpentine. Gebruik hiervoor een zachte doek. Zeer gelijkmatig en lichtjes inwrijven en even wat aan laten drogen. Daarna heel goed uit/af poetsen met een zachte doek. Het kan nodig zijn dit enkele malen te herhalen als het bakeliet erg "droog" is. Tot slot: Als zachte doek kunt u gebruiken: badstof, flanel, of speciaal voor dit doel bedoelde poetsdoeken. Wees tijdens het poetsen voorzichtig met uw bekleding! Het is beter om de armlegger voor dit doel los te schroeven. Het hele proces kost een paar uur, maar het resultaat maakt het meer dan waard! Het proberen van de genoemde methoden geschiedt op eigen risico.

Zekerheden en garanties zijn er niet bij restaureren.